हंपी

जायचं, पण कुठं? : हंपी

हंपीतील हे स्तंभ प्रगत स्थापत्यकलेचा उत्तम नमुना मानले जातात.

सोनाली चितळे | Updated: March 22, 2017 4:35 AM

मंदिरे व वास्तुशिल्पे हंपी परिसरात असून विदेशी पर्यटकांत हंपी प्रसिद्ध आहे.

कर्नाटकात १५व्या शतकातील विजयनगर साम्राज्यात तुंगभद्रा नदीजवळ वसलेले हंपी जागतिक वारसा यादीत मानाचे स्थान पटकावून आहे. अतिप्राचीन ऐतिहासिक अशी अनेक वास्तुशिल्पे आणि मंदिरे असलेला हंपी परिसर गुगलवर सगळ्यात जास्त सर्च केले गेलेले शहर आहे. हंपीने अतिशय प्रगत आंतरराष्ट्रीय व्यापारात अग्रेसर असा सुवर्णकाळ पाहिला असून पूर्वी इथे अनेक लोकांना कायमस्थित होण्यास नेहमीच उद्युक्त करत असे. येथील विजय विठ्ठल किंवा विठ्ठल मंदिर व परिसर उत्तम पुरातन स्थापत्यशास्त्राचा नमुना आहे. १५व्या शतकात बांधलेले हे मंदिर भगवान विष्णूला समर्पित केले असून एक प्राचीन प्रसिद्ध मंदिर आहे. हंपी परिसरात अनेक मंडप असून त्यावर बाहेरील बाजूवर आंतरराष्ट्रीय व्यापारसदृश भित्तिचित्रे आहेत, ज्यात इंग्लिश, पोर्तुगीज, चिनी, अरब लोकांशी व्यापार दर्शवतो. भारतातील ह्या प्रदेशातील सुबत्ता व संपन्नता जगभर आकर्षणाचे केंद्र होते. येथे अनेकविध सभामंडप आहेत. नृत्य मंडपातील दगडी खांब जाणीवपूर्वक विभिन्न घनतेचे निर्माण केले गेले ज्यामुळे प्रत्येक खांबातून वेगळा नाद उत्पन्न होईल. हंपीतील हे स्तंभ प्रगत स्थापत्यकलेचा उत्तम नमुना मानले जातात. ब्रिटिश राज्यकर्त्यांनी कुतुहलापोटी येथील दोन स्तंभ फोडून नाद कसा निर्माण होतो ते शोधून काढण्याचा निर्थक प्रयत्न केला, ते भंगलेले स्तंभ अजूनही तिथे आहेत. सद्य:स्थितीत नादमय स्तंभास हात लावण्यास मनाई आहे. मध्यभागी असलेला महाकाय दगडी रथ त्याची भव्यता आणि त्यावरील बारीक कोरीवकामासाठी बघणे गरजेचे. विष्णूचे वाहन म्हणून भव्य गरुड पक्षी ह्य रथावर आरूढ आहे. भारतात असे तीन रथ प्रसिद्ध आहेत. पहिला कोणार्कचा, दुसरा महाबलीपुरमचा तर तिसरा गरुडाचे शिल्प असलेला हंपी येथील. प्रदूषण टाळण्यासाठी हंपी परिसरात बॅटरीवर चालणारी गोल्फची छोटी गाडी तुम्हाला इच्छित स्थळी घेऊन जाते. हंपी परिसरात हजार राम नावाचे राममंदिर आहे. विविध सभामंडप, मंदिरे व वास्तुशिल्पे हंपी परिसरात असून विदेशी पर्यटकांत हंपी प्रसिद्ध आहे.

सोनाली चितळे